Lucide dromen zijn dromen waarbij de dromer weet dat hij droomt en waarvan de afloop beïnvloed kan worden. Voor de meeste mensen is dit soort dromen zeldzaam, maar het hebben van lucide dromen kan worden aangeleerd. Volgens sommigen kan het een positieve ervaring zijn om het bewustzijn in droomtoestand te brengen en dromen te beheersen. Anderen vinden dat lucide dromen strijdig zijn met de oorspronkelijke functie van normale dromen: een onbelemmerde uitlaatklep voor het onbewuste.
Bewust dromen
Dat wat later lucide dromen is genoemd, werd al eeuwenlang door mensen uit verschillende culturen omschreven. In enkele wereldreligies hebben lucide dromen mystieke associaties. In de hindoe- en boeddhatradities wordt van bepaalde mensen gedacht dat ze bij bewustzijn blijven als ze dromen. Tibetaanse boeddhisten geloven dat het juist de bedoeling van dromen is het bewustzijn invloed te laten uitoefenen op het onbewuste.
De term 'lucide dromen' werd voor het eerst gebezigd in 1913 door de arts en schrijver Frederik van Eeden. Hij beschreef mentale prikkelingen en een verhoogde staat van bewustzijn tijdens dromen.
Het moment van bewustwording
Lucide dromen zouden een uniek kenmerk hebben: de dromer onthoudt ze meestal. Het lucide deel van de droom slaat meer op de helderheid van het bewustzijnsniveau dan op de duidelijkheid van de droom. De dromer beseft tijdens zo'n droom dat het een droom is; tegelijkertijd kan de droom realistischer worden. Als de dromer dit bewustzijn kan vasthouden, kan hij de gebeurtenissen eventueel beinvloeden.
Hoe kunt u lucide dromen?
Sommige mensen beleven spontaan lucide dromen, maar de meeste moeten flink oefenen. De eerste stap naar lucide dromen is het herinneren van dromen. Als u eenmaal bekend bent met droomsymbolen en thema's in dromen, kunt u steeds gemakkelijker het punt in uw slaapcyclus herkennen waarop u gaat dromen.
De kans op een lucide droomervaring is het grootst als u goed slaapt. Ontspanningstechnieken kunnen helpen bij de voorbereiding. Het kan helpen tegen uzelf te zeggen als u 's nachts gaat dromen, dat het een lucide droom zal zijn en dat u zult weten dat u aan het dromen bent. Ook het bijhouden van een droomdagboek kan bijdragen. Door de notities in het dagboek kunt u bekende beelden en situaties in dromen herkennen.
Als u voelt dat u overgaat van normaal dromen naar lucide dromen, moet u zich ontspannen. Wees niet geconcentreerd op uw bewustzijn, laat uzelf rustig gaan; dit vergroot de kans op blijven slapen en dromen. Als u de lucide toestand kunt vasthouden, kunt u een nieuw bewustzijnsniveau bereiken. Hoe vaker dit gebeurt, hoe langer de lucide toestand zal duren en hoe gemakkelijker u de volgende keer weer in deze toestand geraakt.
Diepe ontspanning en visualisatie
Meditatie, zelfhypnose en autosuggestie kunnen allemaal leiden tot een bewustzijnstoestand die lijkt op die van lucide dromen. Deze technieken geven u een indruk van wat lucide dromen zijn. U kunt ze uzelf aanleren, maar de kans op succes is groter met betrouwbare begeleiding.
Als ze succes hebben, brengen deze technieken u in een staat van diepe ontspanning. De geest wordt helemaal gericht op de ademhaling, waarbij de onophoudelijke innerlijke stroom van dialogen, gedachten en beelden genegeerd worden en een bepaalde zin, of mantra, steeds stilletjes wordt herhaald. Als u mentaal en fysiek geheel tot rust bent gekomen, kunt u gecontroleerde beelden in uw gedachten toelaten.
Deze visualisaties kunnen bestaan uit een speciale serene plaats die u in uw leven hebt bezocht of een zelfbedachte locatie. Als u op deze plaats bent aangekomen, kunt u zich voorstellen hoe u zich daar een tijdje ontspant. Net als alle andere ontspanningstechnieken is visualisatie geen magie en kan het doorzettingsvermogen vereisen. Maar hoe vaker u oefent, hoe gemakkelijker het wordt in deze bewustzijnstoestand te geraken.
U kunt de toestand van diepe ontspanning ook gebruiken om een moeilijke situatie op uw werk of in een relatie te visualiseren.
Stelt u zich voor hoe u de obstakels overwint en hoe de situatie wordt opgelost. Net als bij lucide dromen kan dit proces u helpen problemen in het dagelijks leven te overwinnen.
Zijn lucide dromen gevaarlijk?
Er zijn geen berichten over gevaarlijke of negatieve gevolgen van lucide dromen. Sterker nog, lucide dromen kunnen minder bedreigend overkomen dan gewone dromen, omdat u het gevoel hebt de droom te beheersen. Als er iets angstaanjagends in de droom voorkomt, kunt u ervoor zorgen dat het verdwijnt. Zo kunt u ook, als er een collega in voorkomt die u problemen bezorgd, uzelf in de droom laten oplossen.
Droomtijd
Lucide dromen zijn door onderzoekers gebruikt in een poging vast te stellen hoe lang een droom eigenlijk duurt. Is de tijd in dromen gecomprimeerd, zoals vaak wordt verondersteld, of loopt de tijd in dromen gelijk aan de tijd in werkelijkheid? Een onderzoeksteam van de Stanford-universiteit in Californie vroeg mensen die lucide dromen meemaakten van te voren afgesproken bewegingen met hun ogen te maken om aan te geven dat ze een bepaalde serie gebeurtenissen in de droom meemaakten. Hun conclusie was dat de tijd in dromen die van de realiteit benadert. Daarnaast konden ze bewijzen dat onnodige episoden, die wel in ons dagelijks leven voorkwamen maar niet nodig waren in de droom kunnen worden weggelaten.
